මෙලෙස කළොත් ජය නියතයි
මනුෂ්‍යයෝ නම් නිරංකුස සත්ත්වය විශේෂයකි. අංකුස යනුවෙනු අදහස්‌ කරන්නේ හෙන්ඩුවෙන් ඇනීමෙන් පොලඹවාලන යන අදහසයි. එසේ හෙන්ඩුවෙන් ඇනීමෙන් කුප්පාලිය යුතු නම් ඒ තිරිසන්ගත සතෙකි. මිනිසා එසේ නොවන චින්තන මාර්ගය උරුමකොටගත් සත්වයෙකි. එනිසා මනුෂ්‍යයෝ නිරංකුසයෝ වෙති.
මේ ලියෑවෙන්නේ නිරංකුස මනුෂ්‍ය වර්ගයක , ජාතියක අවශ්‍යතාව වෙනුවෙනි. චින්තනයේ අග්‍ර ඵලය බෞද්ධ දර්ශනය බෞද්ධ ප්‍රතිපදා වටේ එහි තරම් සත්‍යවාදී වීමක්‌ ක්‍රියාත්මක වීමක්‌ අපේක්‌ෂා කරන වෙන ආගමක්‌ ලොව ඇත්දැයි සැකසහිතය. පොසොන් උදාවෙන් අපවෙත දායාද වූයේ මේ අසිරිමත් දහමයි.
මහා මහින්ද තෙරණුවෝ අපට අනුබුදු වෙති. බුදුන්ට දෙවැනි වන, තවත් බුදු කෙනකු පිළිබඳ ව්‍යවහාරයක්‌ කතාවක්‌ ත්‍රිපිටකයේ හෝ අටුවාවේ නොමැත. එසේ තිබියදී මිහිඳු මාහිමියෝ අපට අනුබුදු වූයේ කෙසේද?
භාරතයේ බුදුන්වහන්සේ පහළවනවිට පැවැති තත්ත්වය ඉතාම ආධානග්‍රාහී එකක්‌ විය. (අන්තගාමී) සිතා, විමසා කටයුතු නොකරන එම සමාජය ආගමික වශයෙන් පත්ව තිබූ මංමුලාවේ තරම බ්‍රහ්මජාල සූත්‍රයෙන් දැකගත හැකිය. එම අවුලේ තරම කියා පාමින් ඒ පැවැති ආගමික මතවාද, පැටලිලි සඳහන් සූත්‍රය බ්‍රහ්මජාල යන නමින් හැඳින්වේ. එහි ජල යන පාලි වචනයේ තේරුම දැල යන අදහසයි. එම දැලින් මුදා භාරත දේශයට ගෙන ආ ආලෝකය යම් සේද මිහිඳු මාහිමියෝ අපට උදාකළ ආලෝකය එතරම්ම වේ. මිහිඳු මාහිමියෝ නොවැඩියද අපි ශිෂ්ටාචාරගත වනු ඇත්තෙමු. එහෙත් මිනිසා ශිෂ්ටාචාරගතවීම යනු එක රැයකින් සිදුවන්නක්‌ නොවේ. ඒ සඳහා පර්යේෂණ කළ යුතුය. සොයා යා යුතුය. අති දීර්ඝ කාලයක්‌ ඒ සඳහා ගතවේ. කැපකිරීම් කළයුතු වේ.
මඳක්‌ සිතන්න, අද අප ආහාරයට ගන්නාකෑම, බීම වස විස නොවන බව අපි දනිමු. එහෙත් අප වෙත මේ ආහාරය විෂ නොවේ. මේ ආහාරය විෂ එකකි යන දැනුම ලබා දීමට විෂ සහිත ගෙඩි කොළ අනුභව කළ මිනිසුන්ගේ ප්‍රමාණය ඔබට සිතාගත හැකිද? පර්යේෂණයේ ස්‌වභාවය එයයි.
මිහිඳු මාහිමියෝ කරනු ලැබුවේ ශිෂ්ටාචාරගත වීමට අපට ගතවන කාලය අඩුකර දීමකි. එම ගමනේ වේගය වැඩිකිරීමකි. බොහෝ පර්යේෂණකොට සොයාගත යුතු භාෂාව, සාහිත්‍ය, කලාව, කලා ශිල්ප, චාරිත්‍ර - චාරිත්‍ර අපට උගන්වනු ලැබීය. එසේ නම් මිහිඳු හිමියෝ බුදුරදුන්ට පමණක්‌ අපට දෙවැනිවීම පුදුමයක්‌ ඇති දෙයක්‌ද?
මිනිසා ශිෂ්ටාචාරගත කළ හැකි වන්නේ අධ්‍යාපනයෙන්ම පමණක්‌ යන්න මිහිඳු මාහිමියෝ විශ්වාස කළහ. අඹ පැනය, ඥති පැනය විමසා දෙවනපෑතිස්‌ රජු අධීක්‌ෂණය කොට ලක්‌දිව ශිෂ්ටාචාරගත කළේ එබැවිනි.
ඔබ දන්නවාද? කෝටි 1000 ක්‌ පමණ පැරැණි ලෝකයේ මිනිසා පහළවී අවුරුදු ලක්‌ෂයක්‌ පමණ වෙතැයි සැලකේ. ඉන්දු නිම්න ශිෂ්ටාචාරවත් මිනිසාගේ වයස අවුරුදු 20000 කි. වර්තමාන ලෝකයේ රටවල් 200 අතුරින් (නව දේශපාලන ඛෙදීම් අනුව) අවුරුදු 3000 කට වැඩි මිනිස්‌ ඉතිහාසයක්‌ ඇත්තේ ඉතාම අඩු රටවල් සංඛ්‍යාවකටය. වැඩි ප්‍රමාණයන් රටවල ඉතිහාසය අවුරුදු 1000 කට අඩුය. නමුත් ලංකාව ශිෂ්ටාචාරගත වී අවුරුදු 2500 කට වඩා වැඩිය. ඔබේ අභිමානය තරම පෙනේද?
මේ කොදෙව්ව ඉන්දියන් සාගරයේ මුතු ඇටය වූයේ එලෙසය. බත බුලතින් සරුව පෙරදිග ධාන්‍යාගාරය වූයේ එලෙසය. රාජ තරංගනී නම් ඉතිහාස ග්‍රන්ථයට අනුව ජයපීඩ නම් කාශ්මීර රජුට වැව් තනන්නට මෙරටින් වාරි ඉංජිනේරුවෝ ගියේ එලෙසය. සමදුරු පරයන මහ වැව්වල අසිරිය එනිසාය. අහස්‌ කුස සිඹින අගනා නිර්මාණ එනිසාය. සත්‍යවාදී නොවන පැවැත්මක්‌ වෙනුවෙන් අප කරන සටන නිසා එම උරුමය අපට අහිමිව ඇත.
අපගේ දහමේ එන ප්‍රමිතිය හා ගුණය අපගේ වැඩවල නොමැත. මෙවර අපි පොසොන් උදානය සමරන්නේද එලෙසය. වැනසී යන මෙම උරුමය රැකීමට නම් අපගේ දහමේ එන ප්‍රමිතියේ හා ගුණයේ අවශ්‍යතාව ඇති වැඩපිළිවෙළකට යා යුතුය.
අංගුත්තර නිකායේ පරිසවග්ගයට අනුව,
1. විසිරුණ සිත් ඇති, සම්‍යක්‌ ප්‍රඥව නැතිටි රළු වචන ඇති චපලවූ ප්‍රකට පිරිස පරදවා පැහැදිලි සිත් ඇති රට දැයට වැඩ ඇති ප්‍රඥව සහිත යහපත් වචනඇති අප්‍රකට පිරිස ජයගත යුතුව ඇත.
2.ගැටුමටම කතාකරන, නිතරම වාදාභිමුඛවූ ව්‍යාඝ්‍ර පිරිස පරදවා,
සමගිය කැමැති විවාද රහිතව දිය හා කිරි සේ පෑහී වැඩ කළ හැකි පිරිස ජයගත යුතුව ඇත
3. ශාසනය ලිහිල් කොටගත් ප්‍රත්‍යලෝභී වූ කිසිදු ආධ්‍යාත්මික දියුණුවක්‌ උපදවාගන්නට නොවෙහෙසෙන අනග්ගවතී පිරිස පරදවා,
කිසියම් හෝ ආධ්‍යාත්මික දියුණුවක්‌ පතන එයට වෙහෙසෙන ප්‍රත්‍ය ලාභය දෙවනුව සලකන ආදර්ශයට ගත හැකි චරිත ඇති අග්ගමතී පිරිස ජයගත යුතුව ඇත.
4. ධර්මය ගැන මනා අවබෝධයක්‌ නැති ධර්මය ධර්මය ලෙස විග්‍රහ නොකරන අනාර්ය පිරිස පරදවා,
ධර්මය ගැන මනා අවබෝධයක්‌ ඇති ධර්මය ධර්මය ලෙසම විග්‍රහ කරනා ආර්ය පිරිස ජයගත යුතුව ඇත
5. ඡන්දය, ද්වේෂය, භය, මෝහ යන සතර අගතියට පත් කසළ පිරිස පරදවා,
ඡන්දය, ද්වේෂය, භය, මෝහයෙන් අගතියට පත් නොවුණු නිකසළ පිරිස ජයගත යුතුව ඇත.
6.බුදුන්වහන්සේ දේශනා කරන ලද ගැඹුරු අරුත් ඇති ලෝකෝත්තර අර්ථය ප්‍රකාශ කරන එම ධර්මය ඉගෙන නොගන්නා වෙනත් දර්ශන පමණක්‌ හදාරන අවිනීත පිරිස පරදවා,
එම ගැඹුරු ධර්මය (ත්‍රිපිටකයට අනුව යනු අටුවාව ආදිය තුළින් දේශනා කරන ධර්ම විග්‍රහයන්) ප්‍රකාශ කරන, ඉගෙන ගන්නා විනීත පිරිස ජයගත යුතුව ඇත.
7. ආමිසයට ගරු කරන ධන, නිල බල ආදියට ගිජුවූ සද්ධර්මය ගරු නොකරන පිරිස පරදවා,
ආමිසය ගරුනොකරන ධන, නිල බලය ආදියට ගිජු නොවූ සද්ධර්මය ගරුකරන පිරිස ජයගත යුතුය. මේ පිරිස සුදුවත හඳින ගිහියාට හඳුනාගතහැක්‌කේ වෙනත් නම්බුනාමවලින් නොව ආධ්‍යාත්මික දියුණුව තුළිනි.
8. අධර්ම ක්‍රියා ඇති අවිනය ක්‍රියා ඇති අවිනයෙන් බැබළෙන, අධර්මයෙන් බබලන පිරිස පරදවා,
ධර්ම ක්‍රියා ඇති විනයට ගරු ඇති, ඒවා නිසා බබලන පිරිස ජයගත යුතුව ඇත.
09. අධාර්මික පිරිස පරදවා ධාර්මික පිරිස ජයගත යුතුව ඇත
10. යුක්‌තිය හා ධර්මය දිනනා ප්‍රශංසා කරනා පිරිස ජයගෙන,
යුක්‌තිය හා ධර්මය පරදවන එයට නින්දා කරන පිරිස පරාජය කළ යුතුව ඇත.
ගිහි පැවිදි අප කාගේත් වගකීම විය යුත්තේ එයයි. එය කළ හැකි වන්නේ කෙසේද? එයද අංගුත්තර නිකායේ සමචිත්ත වග්ගයේම සඳහන් වේ.
මහණෙනි, යම් භික්‌ෂුවක්‌ වරදවා වටහාගත් ත්‍රිපිටක ධර්මය හා අටුවාව භාෂා දැනීමෙන් පමණක්‌ තේරුම් ගන්නට උත්සාහ කරන කෙනෙක්‌ නම් එය බොහෝ දෙනකුගේ අනර්ථය, අහිත පිණිස හේතුවක්‌ වේ. මේ ශාසනය අතුරුදන් කරවන කෙනෙක්‌ වේ.
මා මුලින් සඳහන් කළ ජයගත යුතු පිරිස නිර්මාණය කරගන්න පුළුවන් වන්නේ මේ සැබෑ ධර්ම ප්‍රචාරය මගින්. එයට අප මහා සංඝරත්නය පෙරමුණගත යුතුව ඇත. එමෙන්ම ඒ සඳහා අපගේ ගිහි පින්වතුන්ද පාර කපා දිය යුතු වේ.
දැන් දැන් මාධ්‍යවල කෙරෙන සංදර්ශන නවත්වන ප්‍රමිතියක්‌ ඇති (ත්‍රිපිටකයට හා අටුවාවට අනුව) ධර්මය විතරක්‌ වර්ණනාකොට ඇගයීමට, පර්යේෂණයට ලක්‌කළ යුතු වේ.
ගමයි - පන්සලයි - වැවයි දාගැබයි
නිල් ගොයමයි - කහ සිවුරයි
රටාව ගොඩ නැංවූ අධ්‍යාපනය හෙවත් දැනුම අපි ගොඩනැංවිය යුතුය. ඒ මිනිසා ශිෂ්ඨාචාරගත කළ හැක්‌කේ අධ්‍යාපනයෙන් පමණක්‌ බව මේ පොසොන් උදාව අපට ගෙනදුන් මිහිඳු මාහිමියන් විශ්වාස කළා. එයින් උන්වහන්සේ සාර්ථකත්වය අත්කරගත්තා. පිටරැටියෝ අපිව පන්සලේ ක්‍රමයෙන් ඈත් කර ඒ අයගේ අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් මේ ශිෂ්ටාචාරය අපයෝජනය (වැරැදි පරිහරණය) කළ ආකාරය වල්පොල රාහුල නාහිමියන්ගේ භික්‌ෂුවගේ උරුමය පොතෙන් බලාගන්න පුලුවන්. අපේම බුද්ධාගම හොයාගන්න කම් අපිට මේ මර උගුලෙන් ගැළවෙන්න ලැඛෙන්නේ නැහැ. වානිජ බුද්ධාගම, ජනප්‍රිය බුදධාගම වගේ දේවල් එක්‌ක අද අපි පත්වෙලා ඉන්න ආගාධයෙන් ගොඩ එන්න බැහැ. දැන් කවුරුන් හෝ අවි අමෝරාගනිවී සමාජය වෙනස්‌ වෙන එක අපිට නතර කරන්න බැහැ. මේවා අනිවාර්ය අංග කියලා. ඒ වගේම උඩු ගං බලා පීනන එක තේරුමක්‌ නෑ කියලා. මතක තියාගන්න උඩු ගං බලා පීනන්න තමයි විද්‍යාවක්‌, ශිල්පයක්‌, ක්‍රමයක්‌, පර්යේෂණයක්‌ ඕන කරන්නේ. ගලන ගංගාවේ ගහගෙන යන්න නම් අමුතු විද්‍යාවක්‌ ඕන නැහැ. එහෙම නම් අපි නිරංකුස මනුෂ්‍යයො වුණේ අපරාදේ. උපන්නට මේ ලොව වැනෙන සත්තුම වෙලා සිටියා නම් ඉවරයි. මම මේ ගිහි පැවිදි කාටත් යෝජනා කරන ක්‍රමය කරන්න කියන තරම් ලේසිත් නැහැ. නමුත් හිතන තරම් අමාරුත් නැහැ. තවමත් ත්‍රිවිධ ශාසනයම පිරිහී නැති නිසා අපි අපේ මිහිඳු බුද්ධාගම සොයාගෙන යමු. ඒ තමයි අපේ බුදුදහම. මේ අපි ගෙනියන්නේ අන් බුදධාගමක්‌ නොවෙයි. ඒක ත්‍රිපිටකයට අනුව අටුවාවට අනුව ප්‍රමිතියක්‌ නැහැ. ගුණයක්‌ නැහැ. අපි අපේ බුදුදහම සොයා යමු. වේවා යහපත ඔබට සේම ඔඛෙන් ලොවට.
පූජ්‍ය උඩුහාවර සුමනරතන හිමි
බ/විදුරුපොල ශ්‍රී පියතිස්‌ස පිරිවෙන් ආචාර්ය, ගවරම්මාන, කැප්පෙටිපොල
උපුටා ගැනීම දිවයින පුවත් පත
