මොකක්ද මේ හිසරදය?

හිසරදය නැහැදුණූ අයෙක් මෙලොවින් සොයා ගැනීම නොමළ ගෙයකින් අබ ඇටමිටක් සොයා ගැනීමට හා සමානයි කීවොත් නිවැරදිය. සිතිය හැක. කෙනෙකුට ජීවිත කාලයේදී වැඩි වාර ගණනක් වැළඳී ඇති වේදනාකාර රෝග තත්ත්වයක් ඇත්නම් හිසරදයට ලැබෙන්නේ මූල් තැනකි. හිසරදය ඉතා සාමාන්‍ය තත්ත්වයේ සිට වඩාත් වේදනාකාර එසේම බරපතල රෝගයක මූලික ලක්ෂණයක් දක්වා වූ අන්ත දෙක අතර ඕනෑම අවස්ථාවක පැවතිය හැක. හිසරදයේ ස්වභාවය පිළිබඳව අප කාහටත් අත්‍යවශ්‍ය දෙයකි. මේ හිසරදය පිළිබඳ පැහැදිලි කරන විස්තරයකිි.

හිසරදය නොහැදුණූ කෙනෙක් අප අතරින් සොයා ගැනීම අපහසූ දෙයක් ඇත්ත වශයෙන්ම හිසරදය නොහැදුණත් කෙනෙකුට යම් බරපතල ප්‍රශ්නයකදී මට අද හිසරදේ වගේ් කියලත් කියනවා. මෙයින් පෙනී යනවා හිසරදය අපට වඩාත් සමීප දෙයක් බව. හිසරදය වර්ග කරන්න පූළුවන්. එකක් තමයි දරාගත හැකි හිසරදය. අනෙක දරාගත නොහැකි හිසරදය. හිසරදය මේ අන්ත දෙක අතර පවතිනවා මෙයින් බහූතරයකට දරාගත හැකි හිසරදයයි පවතින්නේ. අනෙක දවසේ හට ගන්නා වේලාව අනූවත් හිසරදය වර්ග කරන්න පූළුවන්. හිසරදය සෑදෙන ස්ථාන අනූවත් වර්ග කරන්න පූළුවන්. බොහෝ විට හිසේ නළල ආශ්‍රිතව නැත්නම් හිිසේ ඉදිරිපිස හිසරදය ඇතිවෙනවා වගේම හිසේ පිටූපස කොටසේත් හිසරදය හට ගන්නවා. හිසරදය පවතින ස්ථානය අනූව හිසරදයේ ස්වභාවය පැහැදිලි කරන ආකාරය අනූව රෝග නිධානය පිළිබඳව යම් අදහසක් ලබා ගන්න පූළුවන්.

වයස් ප්‍රමාණය අතින් බැලුවොත් විශේෂයෙන් පාසල් යන වයසේ ළමයි අතර හිසරදය පවතිනවා ඒ ඇයි?
පාසල් යන ළමයි මෙන්ම විශ්ව විද්‍යාලවල ඉගෙන ගන්නා අය අතරත් හිසරදය පවතිනවා. මෙය ඉතා සූළඟ දෙයක්. මෙය ඉවසන්න අපහසූ දෙයක් නොවෙයි. ඒත් දවස පූරාම වගේ තිබෙනවා. පාඩම් කර විභාගය අවසන් වූ පසූව හෝ විසඳීමට අපසූ ගැටලු විසදූ පසූ හිසරදය සූව වෙනවා. මෙයට ප්‍රධාන හේතුව විභාගය ළංවීමේද ළමයින්ට ඇතිවන මානසික ආතතියයි. බොහෝ පාසල් ළමයින්ට වගේම වැඩිහිටියන්ටත් දෘෂ්ටි ආබාධ නිසා හිසරදය ඇතිවෙනවා. මෙය නිතරම පවතින හිසරදයක් විදිහටයි ඇති වන්නේ. ඇස් පරක්ෂා කරවාගෙන ඊට පිළියම් වශයෙන් උපැස් යූවළක් පැළඳීමෙන් පසූව හිසරදය සූව වෙනවා. මෙසේ වීමට හේතු රාශියක් තිබෙනවා වැඩි වෙලාවක් වැඩිපූර පොත් කියවීම, දවසේ වැඩි වෙලාවක් මඳ අඳුරේ සිට රූපවාහිනිය බැලීම, හොඳින් ආලෝකය නැති තැන්වල සිට පොත් හා පත්‍ර කියවිම. වැනි දේ නිසා හිසරදය ඇතිවෙන්න පූළුවන්. දවස පූරාම තිබෙනවා නම් ඇස් පරක්ෂා කර වාගෙන අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර ගත යූතුය. හිසරදයට හේතුව නොසොයා විකල්ප ප්‍රතිකාර කිරීම ඇස් දෘෂ්ටිය පවා විනාශ වීමට හේතුවක් විය හැකියි. ඇසේ රුධිර පීඩනය ඇති වීමෙන්ද හිසරදය ඇති විය හැකිය.

හිසරදය ඇති වන රෝග මොනවාද?
කෝටරක ප්‍රදාහය හෙවත් සයනොසයිටිස් නම් රෝගයේදී දෑඩි හිසරදක් දෑනෙනවා මෙයට හේතුව හිස්කබලේ කෝටරක ප්‍රදේශවල තිිබෙන ශ්ලේෂ්මල වෛරසයක් නිසා ආසාදනයට ලක්වීමයි. මේ නිසා ශ්ලේෂ්මල ඉඳිමීමකට ලක්වීම අධික වේදනාවට හේතුවයි. මේ අවස්ථාවේදී ගොඩ වෙදකම් නොකර පළපූරුදු වෛද්‍ය වරයෙකුගෙන් ප්‍රතිකාර ගත යූතුයි. කෝරටක ප්‍රදාහයේදී ඇස් අසල වේදනාව එනම් පැත්තක වේදනාවක් ඇති වෙනවා.

දතේ අමාරුවක් කනේ අමාරුවක් වැනි අවස්ථාවලදීත් හිසේ රදය ඇතිවිය හැකියි. මෙහිදී විශේෂයෙන් කිව යූතු දෙයක් තිබෙනවා. ඒ තමයි අධික රුධිර පීඩනයේදී හිසරදයක් බොහෝ අයට ඇති නොවීම, මේක භයානක තත්ත්වයක්. මෙවන් අවස්ථාවකදී හිසරදයක් තිබෙනවානම් රෝගය පරක්ෂා කරවා ගන්න පූළුවන්. රුධිර පීඩනය එකවරම නොවී ටිකෙන් ටික වැඩි වන නිසා එයට සිරුරත් මොළයත් ක්‍රමයෙන් හැඩ ගැසෙන නිසා හිසරදය ඇති නොවෙනවා විය හැකිියි.

මොළේ ආසාදනවලදී හට ගන්නා හිසරදය කවර ආකාරයක් ගන්නවාද?
අපි දන්නවා බාහිර වශයෙන් නොපෙනූණත් හිස ඇතුළත මොළයේ ගැටිති හෙවත් අර්බූද ඒ කියන්නේ ටියූටර් වැනි දේ හට ගැනීමෙන් හිසරදය ඇති විය හැකියි. මෙවැනි අවස්ථාවකදී හිස පිටූපස කොටසේ වේදනාව ඇතිවිය හැකියි මෙය ඉතාම කලාතුරකින් ඇතිවන දෙයක් දිගින් දිගටම හෝ වරින් වර මෙම පෙදෙසේ වේදනාව ඇතිවනවා නම් වෛද්‍යවරයෙකු ලවා පරක්ෂා කරවා ගත යූතුයි. හිස පිටූපස කොටස නින්දේදී හිසරදය ඇතිවීම, නිදාගෙන අවදි වූ විගස හිසරදය ඇතිවීම මෙවැනි රෝග පහළ කරවන බැවින් වෛද්‍ය උපදෙස් ගැනීම ඉතාමත් වැදගත් දෙයක්. මානසික රෝග වලදීත් දක්නට ලැබෙන ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් තමයි හිසරදය. ස්නායූ සහ නියූරෝනවල හට ගන්නා ආබාධවලදීත් නිතරම හිසරදය හට ගන්නවා.

හිසරදයට ප්‍රතිකාර තිබෙනවාද?
තමන්ට තේරෙනවා නම් හිසරදයේ ස්වභාවය ඒ පිළිබඳව වෛද්‍යවරයාට පැවසීමෙන් නිසි ප්‍රතිකාර ගත හැකියි. එහෙත් බොහෝ විට මෙය ඉතාම සාමාන්‍ය ස්වභාවයේ පවතින බැවින් වෛද්‍යවරයෙකු ළඟට යා යූතු නෑ. කලින් කී ආකාරයට විවිධ රෝගවල ලක්ෂණ අනූව හිසරදය ඇතිවෙවානම් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ගත යූතුය.

බොහෝ දෙනා හිසරදය දී පැරසිටමෝල් ඖෂධ ගන්වනවා එසේ කිරම හොඳද නරකද?
සූළු හිසරදයේදී පවා පැරසිටමෝල් දිගින් දිගටම ගැනීම අහිතකරයි. එයින් අතුරු ආබාධ ඇතිවිය හැකියි.

හිසරදය ඇති විට තෙල් ගැල්වීමෙන් සූවයක් ඇතිවෙනවාද?
බොහෝ වෙලාවක් අව්වේ සිටීමෙන් හිසරදය ඇතිවෙනවා. අව්වේ සිටින විට හමේ වියළීම සිදුවෙනවා තෙල් වැනි දේ දෑමීමෙන් එය යථා තත්ත්වයට පත්වීම නිසා හිසරදයට සූවයක් ඇතිවිය හැකියි. ඒ නිසා දේශීය වෛද්‍ය ක්‍රමයෙන් හිසරදයට විවිධ තෙල් වර්ග භාවිත කරනවා එයත් වෛද්‍ය උපදෙස් අනූව ගැනීමයි වැදගත් වෙන්නේ.

ශ්‍රී ජයවර්ධනපූර විශ්ව විද්‍යාලයේ වෛද්‍ය පීඨයේ වෛද්‍ය අනිල් සමරනායක