කොපමණ කේන්දර පොරොන්දම් බැලුවද චෝරි සහ වධක බිරින්දෑවරු ලබන සැමියෙකුගේ ගෘහ ජීවිතය සාර්ථක නොවේ. ගෘහ ජීවිතය අසාර්ථක කරන තවත් එවැනි බිරිඳක් සිටියි. ඇය ආර්යා බිරිඳයි. ආර්යා බිරිඳ සතු චරිත ලක්ෂණ කවරේදෑයි මෙවර විමසා බලමූ.
අකම්ම කම්ම යනූ ආර්ය බිරිඳක සතු ප්‍රධාන ලක්ෂණයයි. එනම් ඇය ගෙදර දොරේ කිසිදු වැඩක් පලක් කරන්නට සූදානම් නැත. සැමියාගේ වැඩ, ගෙදර වැඩ, දරුවන්ගේ වැඩ කාට හෝ පවරයි. ඇගේ ඇඟ බේරා ගනියි. එක්කෝ මේ වැඩපල කරගැනීමට මූදල් ගෙවා මෙහෙකරුවන් හෝ යොදා ගැනීම මෙවැනි බිරිඳකගේ සිිරිතයි. ඇය වඩාත් ප්‍රිය කරන්නේ අලසව කුසීතව විවේකී සූවය විඳිමින් කාලය ගත කිරමටයි. මෙවැනි බිරින්දෑවරු අද සමාජයේ නැද්ද? ඕනෑතරම් සිටිති. දරුවන්ගේ වැඩපල ගෙදර වැඩ සැමියා පිට පටවා ගෙදරට වී විවේකයෙන් කල් ගෙවන කතුන් ඕනැ තරම්ය. සැමියා ඒ සියලු යූතුකම් ඉටූ කර රැකියාවට ගොස් මූදල්ද හරි හම්බ කළ යූතුය. ඇගෙන් කිසිදු සහයක් සැමියාට නොලැබේ. ගෙදර වැඩපල අඩූපාඩූ සොයා බලා සියල්ල සම්පූර්ණ කළ යූත්තේ සැමියා විසිනි. උදේ හවස බිරිඳ අතට තේ කෝප්පය පවා ලැබෙන්නේ සැමියා අතින්ය.
මහග්ගදා - එය ඇගේ ජීවිතයේ ඊළඟ ලක්ෂණයයි. අධික ලෙස කෑම ගැනීම මහග්ගදා යනූවෙන් හඳුන්වා ඇත. අතක් පයක් හොල්ලා වැඩක් නොකරත් හොඳ රසට කෑම හදවාගෙන කෙළවරක් නැතිව කෑමට ඇය සමතියකි. ඉතින් සැමියෙකු කොපමණ මූදල් හරි හම්බ කළත් ඉතුරුවක් තිබේවිද? මෙසේ කෑම කමින් අලස සූව විඳිමින් පමණක් නිහඬව සිටීම ආර්යා බිරිඳකගේ ලක්ෂණය නොවේ. ඇය හැකිතාක් පරුස වචනයෙන් හතර වටෙි සිටින කාටත් දොස් පවරයි. අර තරම් වැඩ පල කරන සැමියා පවා ඇගේ දෝෂ දර්ශනයට ලක් වෙයි. සේවකයන්ට, සැමියාට, දෙමාපියන්ට, නැන්දා මාමාට කිසි විටෙක ඇගේ කටින් හොඳක් නම් නැත. නිවසට අමූත්තකු ගිය විට යනතුරු ඉඳ ඔවූන්ටත් දොස් පවරයි. සාධාරණ හේතුවක් ඇතත් නැතත් මෙසේ අනූන්ට දොස් පැවරමට හේතු සාධක සොයා ගැනීම ඇය වැන්නියකට අපහසූ නැත. කවූරු කොපමණ උදව් කළත් ඒ තැනැත්තාට ස්තූති කිරමට හෝ ප්‍රශංසා කිරමට ඇය නොනැමෙයි. ඉතින් එවැනි පවූලකට සමීප වී උදව් පදව් කිරමට නෑ හිතවතුන් ඉදිරිපත් වන්නේ නැත. වරක් උදව් කළ අයකු නැවතත් උදව් කිරමට සිතන්නේ නැත. ඇය තම නිවස තුළ බල අධිකාරිය ගොඩ නගා ගන්නට උත්සාහ දරන්නේ චණ්ඩිකමෙන්ය. අතක් පයක් නොහොල්ලලා කමින් බොමින් සිිටියද ගෙදර වැඩ කටයූතු තීරණය වන්නේ ඇගේ සිතැඟි අනූවය. කොටින්ම ගෙදර ලොක්කා ඇයයි.
දුරුත්වවාදිනී - යන නමින් හඳුන්වා ඇත්තේ හැමවිටම පරුෂ වචන කියමින් පිරිස පාලනය කරන ඇගේ මේ ලක්ෂණයයි. හරි හම්බ කර අතට ගෙනැවිත් දෙන සැමියාට පවා ආදරයක් කරුණා වක් කෘතඥතාවක් දක්වන්නේ නැත. සියලු දේ සැමියා අතින් කෙරුණත් ඇය පරුෂ වචනයෙන් ඔහූවද පාලනය කිරමට උත්සාහ දරයි. මෙවැනි ලක්ෂණ සහිත බිරින්ඳෑවරුද මරණින් පසූ අපාගත වන බව සප්ත භාර්යා සූත්‍රයෙහි දෑක්වෙයි. ඔවූන් ජීවත්ව සිටින නිවසද අපායකි. නිතරම කෑ කෝ ගැසීම්ය. අඬ දබර, රණ්ඩූ සරුවල්ය. ගෙදර දොර කටයූතු ගැන සොයා නොබලන නිසා නාස්තිය හැම තැනම පෙනෙයි. කුස්සියේ වැඩ පල මෙහෙකරුවන්ට රිසි පරිදිය. සතියකට ගෙනෙන බඩූ දවසින් ඉවර වෙයි. වත්ත පිටිය පාලනය වන්නේ රට්ටුන්ට ඕනෑ හැටියටය. සැමියා හම්බ කරන වස්තුව ක්‍රමවත් පාලනයක් නැති කමින් නැති නාස්ති වී යයි. නිතරම ගෘහනියන්ගේ ඇනූම් බැනූම් වලට ලක් වීම නිසා ගෙදර සිටින සේවකයින් ජීවත් වන්නේ අසතුටෙනි. දරුවන් පිළිබඳ සොයා නොබලන විට දරුවන් අයාලේ යයි. කොටින්ම ඒ ගෙදර එකම අපායකි. කිසිදු සිරියාවක්, ප්‍රියමනාප බවක් නැත. ගෙයක් මිදුලක් අතු ගෑමට කොස්සක් ඉදලක් අල්ලන කෙනෙක්ද නැත. ඉතින් ඒ ගෙදර ජීවත් වෙන්නෝ මෙලොවත් පරලොවත් පිරිහෙති. මෙම බිරින්දෑවරු තුන් දෙනාම මරණින් මතු නිරයට යයි. එහෙත් යම් හෙයකින් ධර්මය නොලැබීම නිසා කෙනෙක් මේ තත්ත්වයට පත්ව සිටින්නේ යයි සිතමූ. මේ ලිපි පෙළ කියවන විට ඔබට ධර්මාවබෝධය ලැබෙයි. දෑන්වත් මෙවැනි ලක්ෂණ තිබේනම් ඒවා අතහැර යහපත් බිරිඳක ලෙස හැසිරෙයි නම් ඇයට සූගතියට පත්වීමේ ඉඩ තවමත් ඉතිරිව තිබේ.
මිනිස් ජීවිතයක් ලද පමණින් සියලු දෙනාටම ජීවිතාවබෝධය ලැබීමේ පින නැත. ඒ සඳහා චින්තන ශක්තියක් තිබිය යූතුය. එවැන්නෙකුට බූදුන්ගේ ධර්මය ලැබිය යූතුය. චින්තන ශක්තියක් ඇති අයකුට බූදුන්ගේ ධර්මය නොලැබේ නම් ඒ චින්තන හැකියාවෙන් පළක් ලැබිය නොහැකි වෙයි. බූද්ධ ධර්මය කොපමණ තමන් අතට ලැබූණත් සිතන්නට බැරිනම් ඒ ධර්මය ඇසූ පමණින් පළක් නැත. සිතන්නට පූළුවන් අයට බූදුන්ගේ ධර්මයත් ලැබීම ඉතා කලාතුරකින් සිදුවන දෙයකි. ඒ වාසනාව නොලැබෙන විට අප නැවත නැවතත් සංසාරයේ අතරමං වෙයි. ඉපදීම ජරාවට පත්වීම සහ මරණයට ගොදුරු වෙමින් දිගින් දිගටම මේ ගමන යන්නෙමූ. මේ යන අතරමග සිතන්නට හැකි පූද්ගලයාට බූදුන්ගේ ධර්මයත් මූණ ගැසේ නම් එය ඉතා කලාතුරකින් සිදුවන දෙයකි. ඒ අවස්ථාව අත්හල විට අප නැවත මොන ලෝකයක ඉපදේ දැයි නොදන්නෙමූ. විමූක්තිය සකසා ගන්නට ගිහි ගෙය අත්හැර යා යූතු නැත. එදිනෙදා ජීවිතයේ අපේ යූතුකම් නිවැරදිව ඉටූ කර නිවැරදි පැවැත්මක් ගොඩ නගා ගැනීමෙන්ම පව් දුරුව පින් රැස්වෙන බව සප්ත භාර්යා සූත්‍රයෙහි කියැවෙන සත්‍යයකි.
